Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov “Orta Asya – İtalya” Zirvesi’ne Katıldı

30 Mayıs 2025 tarihinde, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov, Kazakistan Cumhuriyeti’ne gerçekleştirdiği çalışma ziyareti kapsamında, “Orta Asya – İtalya” formatında düzenlenen Birinci Zirve’ye katıldı.

Günümüzde Türkmenistan ile İtalya arasındaki siyasi ve diplomatik ilişkiler, ikili düzeyde ve çok taraflı formatta, başta Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve diğer uluslararası yapılar çerçevesinde istikrarlı bir şekilde gelişmektedir. İtalya, Türkmenistan’ın girişimiyle Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen çok sayıda Karar Tasarısının eş sponsoru olmuştur.

Doğal kaynaklar bakımından zengin, ulusal ekonomilerinde dinamik bir gelişim sergileyen ve avantajlı coğrafi konumlarıyla öne çıkan Orta Asya ülkeleri ile İtalya arasındaki iş birliği, tarafların potansiyellerini daha etkin kullanmalarına imkân tanımaktadır. Bu iş birliği, bölge ülkelerine ileri teknolojiye, yatırımlara ve sanayi, enerji ve altyapı sektörlerinde olumlu deneyimlere erişim sağlamaktadır.

Aşkabat Uluslararası Havalimanı’nda resmi görevliler tarafından uğurlanan Türkmenistan Devlet Başkanı, kısa süre sonra Astana’daki Nursultan Nazarbayev Uluslararası Havalimanı'na indi.

Havalimanında, “Orta Asya – İtalya” Zirvesi'ne katılan ülkelerin bayrakları ile süslenen alanda Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov’u, Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov ve diğer yetkililer ile Türkmenistan heyeti üyeleri karşıladı.

Uçağın merdivenlerinden halı serili yol boyunca Onur Kıtası dizilmişti. Geleneksel misafirperverlik töreni gereği Devlet Başkanına çiçek buketleri takdim edildi.

Daha sonra Türkmenistan Cumhurbaşkanı’nın konvoyu, yüksek düzeyli toplantının yapılacağı “Bağımsızlık Sarayı”na hareket etti.

Saraya girişte Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Devlet Başkanı’nı sıcak bir şekilde karşıladı.

Zirve başlamadan önce, Türkmenistan Cumhurbaşkanı, İtalya Başbakanı ve Kazakistan Cumhurbaşkanı ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi.

Ortak fotoğraf töreninin ardından heyet başkanları konferans salonuna geçerek Birinci “Orta Asya – İtalya” Zirvesi'ni başlattı.

Zirveye, Kazakistan Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadir Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev de katıldı.

Misafirleri selamlayan Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Zirve’ye katılımlarından ve bu formatta iş birliğine verdikleri destekten dolayı teşekkür etti.

Toplantıda, ticaret, yatırım, enerji, ulaşım, lojistik, bilim ve eğitim gibi konuların ele alınacağı ve somut kararlar alınacağı belirtildi.

Daha sonra katılımcılara söz verildi.

Zirveye katılanlara hitap eden Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’e misafirperverlik ve çalışmaya uygun ortam sağladığı için, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’ye ise bu formatta birinci Zirve’yi düzenleme girişimi için teşekkür etti.

Toplantının Orta Asya ülkeleri ile İtalya arasında karşılıklı faydaya dayalı ortaklığı güçlendireceğine olan inancını dile getiren Devlet Başkanı, Türkmenistan’ın bu formata olan ilgisini ve katkı sağlamaya hazır olduğunu ifade etti.

Şu anda Orta Asya ülkelerinin sürdürülebilir ve istikrarlı kalkınma için aktif iş birliği içinde olduklarını belirten Cumhurbaşkanı, politika, güvenlik, ekonomi, ulaşım, iklim ve su kaynakları alanlarının öne çıktığını söyledi.

Güvenlik konusunda, Türkmenistan’ın bu konuyu bölünmez ve bütüncül bir kavram olarak ele aldığını belirten Devlet Başkanı, BM sisteminin sürdürülebilir güvenliği sağlamadaki evrensel mekanizma olduğuna dikkat çekti. Bu bağlamda Türkmenistan’ın 2025 yılının “Uluslararası Barış ve Güven Yılı” ilan edilmesi teklifini sunduğunu ve BM Genel Kurulu’nun bu girişimi Mart 2024’te kabul ettiğini hatırlattı.

Bu bağlamda, 12 Aralık’ta Aşkabat’ta düzenlenecek Barış ve Güven Uluslararası Forumu’nun Türkmenistan’ın tarafsızlığının 30. yılına adanacağını ve tüm devlet başkanları ile hükümet liderlerinin davet edildiğini belirtti.

Bölgesel güvenlik konusuna değinirken Afganistan’daki duruma dikkat çeken Cumhurbaşkanı, Türkmenistan’ın Afganistan’daki yeni fiili yönetimle uluslararası diyalog kurulmasına önem verdiğini vurguladı.

Türkmenistan’ın TAPI gaz boru hattı, Türkmenistan-Afganistan-Pakistan yüksek gerilim elektrik hattı ve Afganistan yönüne demir yolu projelerini ilerletmeye devam edeceğini belirtti ve Afgan halkına insani yardım sağlanmasının önemini vurguladı.

Ekonomik iş birliğinde ise enerji, ulaştırma, sanayi, finans ve özel sektör gibi geleneksel alanların yanı sıra dijitalleşme, yeşil teknolojiler ve yapay zekâ gibi yeni alanlara da önem verileceğini söyledi.

Özellikle enerji konusunda, Türkmenistan’ın doğalgazını Avrupa’ya ulaştırmaya yönelik projelere önem verildiğini belirtti. Ayrıca hidrojen enerjisinin de iş birliği için umut vaat eden bir alan olduğunu ve İtalyan ortaklarla bu konuda iş birliğine hazır olduklarını ifade etti.

Ulaştırmada ise Türkmenistan’ın Asya-Avrupa güzergâhındaki yeni iş birliği konfigürasyonlarına katılmakla ilgilendiğini ve Orta Koridor projesinin önemini vurguladı.

Çevre ve iklim konularında da enerji verimliliği, suyun rasyonel kullanımı ve yeşil teknolojilerin uygulanması alanlarında iş birliğinin güçlendirilebileceğini belirtti. Türkmenistan’ın, Aşkabat’ta Orta Asya için BM İklim Değişikliği Teknoloji Merkezi kurulması önerisine dikkat çekti.

İtalya ile Orta Asya arasındaki kültürel ve tarihi iş birliğinin 2000 yılı aşkın bir geçmişe dayandığını belirtti. Türkmenistan’da 30 yılı aşkın süredir İtalyan arkeologların çalıştığını ve bu çalışmaların ikili bilimsel iş birliğine katkı sağladığını vurguladı.

Roma’da düzenlenmesi planlanan “Kültürlerin Yükselişi: Tunç Çağı Margiana’sı ve Part İmparatorluğu – Türkmenistan’da Arkeolojik Keşifler” sergisinin halklar arasında yakınlaşmaya katkı sağlayacağını belirtti.

Eğitim alanında ise üniversiteler arası ve akademik iş birliğinin desteklenmesine devam edileceğini kaydetti.

Son olarak, Türkmenistan’ın İtalya ile ikili ve “Orta Asya – İtalya” formatında kapsamlı iş birliğini güçlendirmeye kararlı olduğunu yineledi.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev ise, Türkmenistan Cumhurbaşkanına kapsamlı konuşması, somut önerileri ve iş birliği perspektiflerine ilişkin olumlu vizyonu için teşekkür etti.

Zirvede açık ve yapıcı bir diyalog çerçevesinde Orta Asya ülkeleri ile İtalya arasındaki iş birliğinin mevcut durumu ve geleceği konusunda görüş alışverişinde bulunuldu.

Zirve sonunda “Orta Asya – İtalya” Birinci Zirvesi Ortak Bildirisi kabul edildi.

Çalışma ziyareti tamamlandıktan sonra Türkmenistan Cumhurbaşkanı, Astana’daki Nursultan Nazarbayev Uluslararası Havalimanı’na geçerek yurda döndü.

---

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov’un Kazakistan ziyareti çerçevesinde, Türkmenistan Kültür Bakanlığı ile İtalya’daki Akdeniz ve Doğu Araştırmaları Uluslararası Derneği (ISMEO) arasında arkeolojik araştırmalarda iş birliği anlaşması ile Türkmenistan Kültür Bakanlığı ile İtalya’daki Torino Arkeolojik Araştırmalar ve Kazılar Merkezi arasında arkeoloji alanında iş birliğini geliştirmeye yönelik anlaşma imzalandı.